تأثیر کودهای اوره و نانوکی‌لیت نیتروژن بر آبشویی نیترات و توزیع آن در خاک‌رخ و گیاه سیب-زمینی

کاربرد بی­رویه کودهای شیمیایی موجب آلودگی خاک­رخ و منابع آب سطحی و زیرزمینی می­شود. تحقیق حاضر به­منظور مطالعه تأثیر مصرف نانوکی‌لیت نیتروژن بر تغییرات غلظت نیترات در خاک، آب و غده سیب­زمینی (Solanum tuberosum L.) رقم آگریا در مقایسه با کود اوره انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل سطوح یکسانی از نیتروژن خالص در تیمار کود اوره و کود نانوکی‌لیت نیتروژن بود. در هر یک از تیمارهای کودی سه سطح 46، 92 و 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف گردید. نتایج نشان داد بیشترین غلظت نیترات خاک و آب آبشویی به­ترتیب معادل 5/100 میلی­گرم در کیلوگرم خاک و 2/629 میلی­گرم در لیتر آب به سطح سوم کود اوره تعلق داشت. نتایج اندازه­گیری­های مربوط به عملکرد نشان داد که افزایش سطح کود اوره از 46 به 138 کیلوگرم در هکتار عملکرد را 6/2 درصد کاهش داد ولی افزایش نانوکی­لیت نیتروژن در شرایط مشابه سبب افزایش 7/20 درصدی عملکرد شد. ضمن آن­که تفاوت بین متوسط عملکرد غده با مصرف اوره (8/42 تن در هکتار) با نانوکی‌لیت نیتروژن (3/73 تن در هکتار) در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن برگ در تیمار نانوکی‌لیت به‌طور معنی­داری بیش‌تر از اوره بود. نتایج اندازه­گیری غلظت نیترات غده به­عنوان یکی از شاخص­های کیفی نشان داد که غلظت نیترات غده در تیمار نانوکی‌لیت 2/121 میلی­گرم بر کیلوگرم ماده تر و در تیمار اوره 2/154 میلی­گرم بر کیلوگرم ماده تر بود. بنابراین، طبق نتایج به­دست آمده در شرایط این آزمایش، استفاده از 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار نانوکی‌لیت نیتروژن برای دستیابی به بیشترین عملکرد با توجه به کمتر از حد مجاز بودن غلظت نیترات غده سیب‏زمینی آگریا در شرایط گلخانه‏ای قابل توصیه است.